İnternet Necə İşləyir?
Bir inkişaf etdirici olaraq, internetin nə olduğunu və necə işlədiyini yaxşı başa düşmək çox vacibdir. Çünki bu, müasir proqram təminatlarının əsasını təşkil edir. Effektiv, təhlükəsiz və miqyaslana bilən tətbiqlər və xidmətlər qurmaq üçün internetin işləmə prinsiplərini və onun gücünü necə istifadə edəcəyinizi başa düşmək lazımdır.
Bu məqalədə biz internetin əsaslarını, necə işlədiyini, bəzi əsas anlayışları, terminologiyanı və internetdə tətbiqlər və xidmətlər qurmaq üçün istifadə olunan bəzi ümumi protokolları müzakirə edəcəyik.
İnternetə Giriş
İnterneti başa düşmədən əvvəl, şəbəkənin nə olduğunu anlamaq lazımdır. Şəbəkə, bir-biri ilə əlaqəli olan kompüterlər və ya digər cihazlardan ibarət bir qrupdur. Məsələn, sizin evinizdə bir neçə kompüter və cihazdan ibarət bir şəbəkə ola bilər. Qonşunuzun evində də bənzər bir şəbəkə ola bilər. Onların qonşusunda da buna bənzər bir şəbəkə ola bilər. Bu şəbəkələrin hamısı birləşərək interneti təşkil edir.
İnternet, 1960-cı illərin sonlarında ABŞ Müdafiə Nazirliyi tərəfindən nüvə hücumlarına dayanıqlı desentralizə edilmiş bir əlaqə şəbəkəsi yaratmaq məqsədilə inkişaf etdirilmişdir. Vaxt keçdikcə, bu, qlobal ölçüdə genişlənmiş və mürəkkəbləşmiş bir şəbəkə halını almışdır.
Bugün internet, milyonlarla insanın informasiya əldə etmək, dostları və ailəsi ilə əlaqə qurmaq, bizneslə məşğul olmaq və daha çox şey etmək üçün istifadə etdiyi müasir həyatın əvəzolunmaz bir hissəsidir. İnkişaf etdirici kimi internetin necə işlədiyini və onun təməlini təşkil edən müxtəlif texnologiya və protokolları başa düşmək vacibdir.
İnternetin İşləmə Prinsipləri: Ümumi Baxış
Ümumilikdə, internet cihazları və kompüter sistemlərini birləşdirən bir global şəbəkədir və bu şəbəkə, məlumatların mübadiləsi üçün standart protokolları istifadə edir. Bu protokollar, cihazlar arasında məlumatın necə mübadilə olunduğunu təyin edir və məlumatların etibarlı və təhlükəsiz şəkildə ötürülməsini təmin edir.
İnternetin əsasını təşkil edən, şəbəkələr arasında məlumatı yönləndirməkdən məsul olan bir qlobal routerlər şəbəkəsidir. Məlumat internet üzərindən göndərildikdə, o, kiçik paketlərə parçalanır və cihazdan routerə göndərilir. Router, paketi araşdırır və onu növbəti routerə yönləndirir. Bu proses paket son hədəfə çatana qədər davam edir.
Bu paketlərin düzgün və etibarlı şəkildə göndərilməsi üçün İnternet Protokolu (IP) və Transmissiya Nəzarət Protokolu (TCP) daxil olmaqla bir çox protokol istifadə olunur. IP paketlərin düzgün hədəfə yönləndirilməsindən məsuldur, TCP isə paketlərin düzgün və etibarlı şəkildə göndərilməsini təmin edir.
Bundan əlavə, internetdə məlumat mübadiləsini təmin etmək üçün digər texnologiyalar və protokollar mövcuddur, məsələn, Domain Name System (DNS), Hypertext Transfer Protocol (HTTP) və Secure Sockets Layer/Transport Layer Security (SSL/TLS) protokolları. İnkişaf etdirici olaraq bu protokolların bir-biri ilə necə işlədiyini başa düşmək vacibdir.
Əsas Anlayışlar və Terminologiya
İnterneti başa düşmək üçün bəzi əsas anlayışlar və terminologiya ilə tanış olmaq vacibdir. Burada nəzərə almalı olduğunuz bəzi əsas terminlər və anlayışlar:
• Paket: İnternet üzərindən göndərilən kiçik məlumat vahidi.
• Router: Məlumat paketlərini müxtəlif şəbəkələr arasında yönləndirən cihaz.
• IP Ünvanı: Hər bir cihazın şəbəkədə unikal olaraq təyin edilmiş ünvanı, məlumatın düzgün hədəfə yönləndirilməsinə kömək edir.
• Domain Adı: Bir veb saytını tanıyan insan tərəfindən oxunabilən ad, məsələn, google.com.
• DNS: Domain Name System, domain adlarını IP ünvanlarına çevirir.
• HTTP: Hypertext Transfer Protocol, müştəri (vəb brauzeri) ilə server (vəb sayt) arasında məlumat ötürülməsi üçün istifadə olunan protokol.
• HTTPS: HTTP-nin şifrələnmiş versiyası, müştəri ilə server arasında təhlükəsiz əlaqə təmin edir.
• SSL/TLS: Secure Sockets Layer və Transport Layer Security protokolları, internet üzərində təhlükəsiz əlaqə qurulmasına kömək edir.
Bu əsas anlayış və terminlərlə tanış olmaq internet üzərində işləyən tətbiqlər və xidmətlər inkişaf etdirmək üçün vacibdir.
Protokolların İnternetdəki Rolu
Protokollar internetdə məlumat mübadiləsini təmin edən və cihazlar arasındakı əlaqəni mümkün edən çox vacib bir rola sahibdir. Bir protokol, cihazlar və sistemlər arasında məlumatın necə mübadilə ediləcəyini təyin edən qaydalar və standartlar dəstidir.
İnternet əlaqəsi üçün bir çox fərqli protokollar istifadə olunur, bunlara İnternet Protokolu (IP), Transmissiya Nəzarət Protokolu (TCP), User Datagram Protokolu (UDP), Domain Name System (DNS) və bir çox başqası daxildir.
İP, məlumat paketlərinin düzgün istiqamətə yönləndirilməsindən məsuldur, TCP və UDP isə məlumatların etibarlı və effektiv şəkildə ötürülməsini təmin edir. DNS domain adlarını IP ünvanlarına çevirir və HTTP müştəri ilə server arasında məlumat mübadiləsini təmin edir.
Standartlaşdırılmış protokolların istifadəsinin əsas faydalarından biri budur ki, onlar fərqli istehsalçı və təchizatçılardan olan cihazların və sistemlərin bir-birilə problemsiz əlaqə qurmasına imkan verir. Məsələn, bir şirkət tərəfindən hazırlanmış veb brauzeri, digər şirkət tərəfindən hazırlanmış veb serveri ilə əlaqə qurmağı bacarır, əgər hər ikisi də HTTP protokoluna riayət edirsə.
İnkişaf etdirici olaraq, internetdə məlumat mübadiləsi üçün istifadə olunan müxtəlif protokolları başa düşmək və onların necə birləşərək məlumat mübadiləsini təmin etdiyini bilmək çox vacibdir.
Pulsuz digər resurslar:
Növbəti mövzular:
Veb brauzerləri və onların necə işlədiyi?
Açar sözlər: İnternet, Şəbəkə, IP Ünvanı, Router, DNS, HTTP, HTTPS, SSL/TLS, İnternet Protokolu (IP), Transmissiya Nəzarət Protokolu (TCP), Domain adı, Protokollar
Bir cavab yazın